Η ομορφιά του ξύλου
Ζεστό, αριστοκρατικό και πολυτελές, το ξύλο μετατρέπει τα κουφώματα σε στολίδι με διαχρονική αξία για την κατοικία και συνδυάζεται αρμονικά με όλα τα υλικά. Οι πλεονεκτικές ιδιότητές του ξύλου ως υλικό, οι ιδιαίτεροι φυσικοί χρωματισμοί του και οι πλούσιες μορφολογικά διατομές που επιτυγχάνονται χάρη στην ευελιξία της επεξεργασίας του με σύγχρονες προδιαγραφές και τεχνολογίες, ολοκληρώνουν ένα τεχνικά άρτιο αποτέλεσμα υψηλής αισθητικής.
Η φυσική προέλευση και οι πλεονεκτικές ιδιαιτερότητες της πρώτης ύλης καθιστούν τα ξύλινα κουφώματα μια επιλογή με σπουδαία οικολογική αξία. Το ξύλο υπάρχει άφθονο στη φύση, αναπτύσσεται χάρη στην ηλιακή ενέργεια, είναι ανανεώσιμο και ανακυκλώσιμο. Ως δομικό υλικό, απαιτεί τη μικρότερη ποσότητα ενέργειας για τη διάθεση, μετατροπή, κατασκευή και καταστροφή του. Η εφαρμογή του στα κουφώματα συμβάλλει σημαντικά στην εξοικονόμηση ενέργειας των κτιρίων, καθώς το ξύλο διαθέτει εξαιρετικές θερμομονωτικές ιδιότητες. Η πορώδης δομή του δημιουργεί φυσικά θερμομονωτικά στοιχεία που δεσμεύουν τον αέρα αυξάνοντας τη θερμομονωτική ικανότητα των ξύλινων κουφωμάτων. Παράλληλα, τα κενά στη μάζα του, ανάλογα με την πυκνότητά της, παγιδεύουν τον ήχο και μειώνουν την αντήχηση, επιτυγχάνοντας φυσική ηχομόνωση. Τα ξύλινα κουφώματα σε συνδυασμό με τα προηγμένα τεχνολογικά υλικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή τους, όπως τα διπλά θερμομονωτικά τζάμια, τα μέσα στεγάνωσης των αρμών κλπ, διασφαλίζουν άριστες θερμομονωτικές και ηχομονωτικέςαποδόσεις.
Η επιλογή της κατάλληλης ξυλείας απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη σωστή και αποδοτική λειτουργία των ξύλινων κουφωμάτων. Ξυλεία με ρωγμές, αποχρωματισμούς, ρόζους και άλλα φυσικά μειονεκτήματα ενδείκνυται να αποφεύγεται. Οι μηχανικές αντοχές των κουφωμάτων αυξάνονται ανάλογα με το ειδικό βάρος του ξύλου. Τα βαριά και σκληρά ξύλα όπως η δρυς, η καστανιά, η καρυδιά, το μαόνι κλπ, έχουν καλύτερες μηχανικές ιδιότητες, απορροφούν λιγότερη υγρασία και εμφανίζονται πιο ανθεκτικά στη φθορά και στο σάπισμα. Ωστόσο, είναι δύσκολα επεξεργάσιμα, γεγονός που αυξάνει το κόστος τους. Τα ελαφριά και μαλακά ξύλα, όπως το πεύκο, το έλατο, η σουηδική ξυλεία κλπ, είναι λιγότερο ανθεκτικά, αλλά η κατεργασία τους πραγματοποιείται πιο εύκολα και αποτελούν γενικά οικονομικότερη επιλογή. Τα περισσότερα τροπικά ξύλα, όπως teak, iroko,sapeli κλπ, θεωρούνται κατάλληλα για την κατασκευή κουφωμάτων, καθώς παρουσιάζουν υψηλές αντοχές στις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται η κατάλληλη επεξεργασία ξήρανσης και εμποτισμού της ξυλείας, κατά την οποία σταθεροποιούνται οι τεχνικές ιδιότητές της και αυξάνεται η αντοχή της στο σάπισμα και την προσβολή από μικροοργανισμούς.
Η ευελιξία στην κατεργασία του ξύλου δίνει τη δυνατότητα παραγωγής κουφωμάτων σε οποιονδήποτε σχηματισμό και εξασφαλίζει μεγάλη ποικιλία λειτουργικών διατομών. Τα ξύλινα κουφώματα, κατασκευάζονται με κατακόρυφα στοιχεία (ορθοστάτες) και οριζόντια (τραβέρσες) και περιλαμβάνουν ρυθμιζόμενους μεντεσέδες και περιμετρικούς μηχανισμούς. Κατά την κατασκευή πρέπει να δοθεί προσοχή στις διατομές, στη διάταξη των χωρισμάτων, στη στεγανότητα των ενώσεων, στη στήριξη της ανάρτησης. Η κάσα και τα φύλλα είναι απαραίτητο να έχουν καλή επαφή. Η επαφή αυτή βελτιώνεται με την προσθήκη ελαστικών παρεμβυσμάτων που φράζουν τη διέλευση του αέρα και του ήχου, αυξάνοντας τη θερμομόνωση και την ηχομόνωση της κατασκευής. Σημαντικό ρόλο στην απόδοση των κουφωμάτων παίζουν επίσης τα τζάμια που θα χρησιμοποιηθούν, τα οποία ενδείκνυται να είναι διπλά θερμομονωτικά. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε ξύλινα κουφώματα που προορίζονται για μεγάλα ανοίγματα, καθώς το βάρος τους μπορεί να εμποδίζει τη σωστή λειτουργία τους και υπάρχει κίνδυνος στρέβλωσης ορισμένων τμημάτων. Η σωστή διάταξη των χωρισμάτων και οι κατάλληλες διατομές, σε συνδυασμό με τη χρήση ειδικών μηχανισμών, μπορούν να καλύψουν οποιαδήποτε ανάγκη. Οι σύγχρονοι μηχανισμοί είναι προηγμένης τεχνολογίας, διαθέτουν υψηλές προδιαγραφές ασφαλείας, μεγάλο δείκτη αντισκωριακής προστασίας και έχουν μεγάλη διάρκειας ζωής. Είναι κατάλληλοι για όλους τους τύπους κουφωμάτων, όπως ανοιγόμενα, ανακλινόμενα, συρόμενα, πτυσσόμενα κλπ, καθώς και για όλα τα σχήματα ορθογώνια, κυκλικά, τραπέζια, τριγωνικά κλπ.
Το φινίρισμα των επιφανειών των ξύλινων κουφωμάτων συμβάλλει σημαντικά στην προστασία τους, ειδικά όταν εκτίθενται στις εξωτερικές συνθήκες. Το φινίρισμα μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ματ ή γυαλιστερή υφή, με βαφή οποιουδήποτε χρωματισμού ή με διαφανή ή ημιδιαφανή βερνίκια, όπου αναδεικνύεται και η φυσική εμφάνιση του ξύλου. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν κυρίως βερνίκια και βαφές που είχαν σαν βάση τους οργανικούς διαλύτες (αλκοόλη, βενζίνη κλπ.). Τα σύγχρονα βερνίκια και βαφές είναι υδατοδιαλυτά, δηλαδή έχουν σαν βάση το νερό, είναι φιλικά προς το περιβάλλον και μη τοξικά για τον άνθρωπο. Εφαρμόζονται μέσω εξελιγμένων τεχνολογιών βαφής δημιουργώντας μια ομοιογενή, ελαστική επιφάνεια ακόμα και στα πιο δυσπρόσιτα σημεία των κουφωμάτων που τα προστατεύει από τις καιρικές συνθήκες, την υγρασία, την υπεριώδη ακτινοβολία, τις μεταβολές της θερμοκρασίας κλπ.
Οι σύγχρονες μέθοδοι παραγωγής έχουν ελαττώσει σημαντικά τις απαιτήσεις συντήρησης των ξύλινων κουφωμάτων. Ακόμα και μαλακά ξύλα, τα οποία είναι λιγότερο ανθεκτικά σε σχέση με τα σκληρά, μπορούν με την κατάλληλη τεχνολογία παραγωγής να αποκτήσουν ιδιαίτερη αντοχή. Η συχνότητα συντήρησης, ειδικά των εξωτερικών κουφωμάτων, διαφοροποιείται κυρίως ανάλογα με τον προσανατολισμό και το βαθμό έκθεσής τους στις καιρικές μεταβολές, τις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής, αλλά και το είδος της ξυλείας των κουφωμάτων. Το φινίρισμά τους συνήθως χρειάζεται ανανέωση 5 με 10 χρόνια μετά την αρχική τοποθέτηση και επανάληψη ανά 3 με 5 χρόνια, ενώ ενδείκνυται να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ποιότητα των βαφών ή βερνικιών που θα χρησιμοποιηθούν. Επίσης, είναι σημαντικό να λιπαίνονται συχνά τα συνδετικά τους στοιχεία και να αντικαθίστανται τα μέσα στεγάνωσης των αρμών, όταν καταστρέφονται. Με τη σωστή και τακτική συντήρηση, τα ξύλινα κουφώματα προστατεύονται και διατηρούν αναλλοίωτη την όψη και τη φρεσκάδα τους.
Οι απαιτήσεις τακτικής συντήρησης και το υψηλό κόστος των ξύλινων κουφωμάτων, σε σχέση με κουφώματα άλλων υλικών, είναι συχνά αποτρεπτικοί παράγοντες για την αγορά τους. Κατά την τελική επιλογή, όμως, θα ήταν σκόπιμο να αξιολογηθεί σωστά το οικονομικό όφελος που προκύπτει από την υψηλή ενεργειακή απόδοση των ξύλινων κουφωμάτων. Εξάλλου, το απαράμιλλο αισθητικό αποτέλεσμα που προσφέρουν τα ξύλινα κουφώματα στην κατοικία, εύλογα δικαιολογεί κάποια επιπλέον έξοδα συντήρησης, που άλλωστε εξασφαλίζουν τη μεγάλη διάρκεια ζωής και ανανεωμένη όψη τους, για μεγάλο βάθος χρόνου.
